Μάθε για τις μέλισσες
Τι είναι η μέλισσα;
H μέλισσα είναι κοινωνικό έντομο και ζει σε πολυάριθμες, καλά οργανωμένες κοινωνίες, τα μελίσσια. Θεωρείται το σημαντικότερο είδος εντόμου, καθώς επικονιάζει άνω του 70% των φυτικών ειδών, βελτιώνοντας την ποιότητα των φρούτων, των καρπών, και των σπόρων, εξασφαλίζοντας την ποικιλότητα της αυτοφυούς βλάστησης και διατηρώντας τη βιολογική ισορροπία.
Τι είναι η κυψέλη;
Κυψέλη είναι μία φυσική ή ανθρώπινη δομή μέσα στην οποία ζουν μέλισσες.
- Τις φυσικές κυψέλες συνήθως αποτελούν κουφάλες δέντρων, ανοίγματα βράχων ή άλλες μικρές φυσικές κοιλότητες.
- Οι τεχνητές κυψέλες είναι κατά κύριο λόγο ξύλινες. Οι κυψέλες εσωτερικά αποτελούνται από ξύλινα πλαίσια με κηρήθρες, παράλληλες εξαγωνικές δομές, κούφιες στο εσωτερικό και κατασκευασμένες από κερί, οι οποίες συνιστούν τον σκελετό τους.
Μέσα στις κηρήθρες, η βασίλισσα γεννά τα αυγά και εκεί αναπτύσσονται οι προνύμφες των μελισσών και αποθηκεύονται θρεπτικές ουσίες, όπως μέλι και γύρη.
1
Κυψέλη
1
Βασίλισσα
100+
Κηφήνες
1.000+
Εργάτριες
Βασίλισσα
Η Βασίλισσα είναι το πιο μεγαλόσωμο άτομο του μελισσιού. Οι λαμπρότεροι χρωματισμοί και η μακρύτερη κοιλία την κάνουν να μοιάζει με σφήκα και να ξεχωρίζει εύκολα από τις πιο μικρόσωμες εργάτριες και τους χοντρο-φτιαγμένους κηφήνες. Το κεντρί της το χρησιμοποιεί για να σκοτώσει τις αδελφές της βασίλισσες και σχεδόν ποτέ εναντίον του ανθρώπου.
Η Βασίλισσα ζει 3-5 χρόνια και μένει διαρκώς μέσα στην κυψέλη. Πετά έξω απ’ αυτή μόνο δύο φορές στη ζωή της, μια για να γονιμοποιηθεί και μία για να σμηνουργήσει. Αν βρεθεί από άλλη αιτία έξω από την κυψέλη, δεν μπορεί να επιστρέψει σ’ αυτή. Κάθε μελίσσι έχει μια μόνο βασίλισσα, που είναι το μοναδικό τέλειο θηλυκό άτομο του μελισσιού και μαζί η μητέρα όλου του πληθυσμού.
Δε συλλέγει τροφή, ούτε ασχολείται με άλλες εργασίες. Κύρια αποστολή της είναι η ωοτοκία και η διοίκηση του μελισσιού.
Κηφήνας
Ο Κηφήνας είναι το αρσενικό άτομο του μελισσιού. Έχει κοντή προβοσκίδα, μεγάλα μάτια, φαρδιά κοιλιά και θώρακα. Σε αντίθεση με την εργάτρια, δεν έχει κεντρί, ούτε όργανα συλλογής τροφής και παραγωγής κεριού. Το αναπαραγωγικό του σύστημα ωριμάζει 12 μέρες μετά τη γέννησή του και παράγει έως και 10.000.000 σπερματοζωάρια. Κύρια αποστολή του είναι η γονιμοποίηση της βασίλισσας. Έτσι, όταν το νέκταρ σπανίζει, οι εργάτριες απομακρύνουν τους κηφήνες από το μελίσσι και τους αφήνουν να πεθάνουν από την πείνα. Ζει το πολύ 2 μήνες.
Εργάτρια
Η Eργάτρια είναι το μικρότερο σε μέγεθος άτομο του μελισσιού. Έχει κοντή κοιλιά, μακριά φτερά, μακριά προβοσκίδα και κεντρί. Έχει όργανα για να συλλέγει και να μεταφέρει νερό, νέκταρ και γύρη, και αδένες που μεταξύ άλλων παράγουν βασιλικό πολτό και κερί. Η εργάτρια είναι ατελές θηλυκό και έχει ατροφικό αναπαραγωγικό σύστημα. Σε εποχές έντονης δραστηριότητας, άνοιξη και καλοκαίρι, ζει το πολύ 45 μέρες ενώ το χειμώνα μέχρι και 6 μήνες. Ουσιαστικά, κύρια αποστολή της είναι η ενασχόληση με όλες τις εργασίες του μελισσιού, εξού και το όνομά της.
Γιατί είναι σημαντικό;
Πάνω από το 35% της παγκόσμιας παραγωγής τροφής εξαρτάται από τα έντομα-επικονιαστές. Εάν οι μέλισσες αφανιστούν, οι 71 από τις 100 πιο σημαντικές φυτικές καλλιέργειες παγκοσμίως που επικονιάζονται από τις μέλισσες, θα αρχίσουν να εξαφανίζονται και αυτές. Καρποί όπως τα μήλα, οι φράουλες και τα αμύγδαλα θα εμφανίσουν απότομη πτώση. Χωρίς τις καλλιέργειες αυτές, εκατομμύρια άνθρωποι και ζώα θα υπέφεραν από στέρηση τροφής, αφού το 1/3 των καλλιεργειών βασίζεται στην επικονίαση. Στην Ευρώπη μόνο, πάνω από 4.000 είδη λαχανικών μεγαλώνουν χάρη στην ακούραστη δουλειά των μελισσών.
Το πρόβλημα
Η μεγαλύτερη απειλή για τις μέλισσες είναι τα πολύ τοξικά χημικά φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στις βιομηχανικές καλλιέργειες. Αυτά τα επικίνδυνα φυτοφάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των νεονικοτινοειδών, κυκλοφορούν σε όλα τα μέρη του φυτού. Οι μέλισσες τα προσλαμβάνουν από τη γύρη και το νέκταρ, κάτι που βλάπτει το νευρικό τους σύστημα και πολύ συχνά τις οδηγεί στο θάνατο. Επίσης, οι μονοκαλλιέργειες, που καταστρέφουν πλούσια οικοσυστήματα και απειλούν πολλά είδη ανθοφόρων φυτών με εξαφάνιση, αποτελούν μεγάλο κίνδυνο για τις μέλισσες, αφού για να επιβιώσουν πρέπει να τρέφονται από μία μεγάλη ποικιλία ανθοφόρων φυτών.
